FRANSA’DA EĞİTİM.. Bilmek İstediğiniz Ne Varsa! Romantizm ülkesi Fransa’da eğitim almak birçok kişinin hayallerini süsler. İşte bu güzel ülkede eğitim sistemini, üniversitelerin nasıl öğrenci kabul ettiğini, yaşam şartlarını ve daha birçok konuyu öğrenmek için CampusFrance’a gittik ve Türkiye Koordinatörü Öznur Sarıkaya Rzayev’den bütün sorularımızın cevaplarımızı öğrendik… Fransa’da eğitim sistemi nasıldır? Fransız yüksek eğitim sistemi, diğer Avrupa ülkeleri ve Türkiye’ye göre biraz daha farklı bir sistem olup, sadece üniversitelerden oluşmamaktadır. Fransız yüksek eğitim sistemi, üniversiteler, ‘Grandes Ecoles’ ler (Büyük Ekoller), mimarlık okulları, sanat okulları ve uzmanlık okullarından oluşmaktadır. Bu kurumların hepsi bizdeki üniversite diplomasına denk yüksek eğitim diplomaları vermektedir. Kaç tane devlet ve özel üniversite vardır? Fransa’da üniversitelerin hepsi devlet üniversitesidir ve eğitim ücretsizdir. ‘Grandes Ecoles’ lerin bir kısmı özel bir kısmı da devlet okuludur, devlete ait olanlar da eğitim yine ücretsizdir. Özel okul veya bizdeki özel üniversitelere denk gelen okullar ise daha ziyade uzmanlık okullarıdır. ( işletme ve ticaret, mühendislik, moda, aşcılık, turizm vs. okulları gibi). İlk başta karışık görünse de Fransız yüksek öğretim sistemi, 83 üniversite, 205 mühendislik okulu, 200 ticaret ve işletme okulu, 120 yüksek sanat okulu ve 20 mimarlık okuluyla öğrencilere çok geniş bir yelpazede tercih imkanı sunmaktadır. Bu okulların büyük bir bölümü devlet okulu olmakla beraber, okullar arasında geçişler de esnek olup, öğrenciye fikir değiştirme özgürlüğü sunulmaktadır. Üniversitelere başvuru süreci ve bunun için izlenmesi gereken adımları anlatabilir misiniz? Yüksek lisans seviyesinde yüzde yüz İngilizce programlar mevcut olmakla birlikte, Fransa’ya lisans başvurusu yapabilmek için öğrencilerin B2 seviyesinde Fransızca bilmeleri ve bunu belgelendirmeleri gerekmekte. Yurtdışından, lisans eğitimi için Fransa’ya yapılacak başvuraların resmi tek bir prosedürü var. Bu prosedür dünyadaki tüm öğrenciler için 1 Aralık’ta başlıyor ve 31 Ocak’ta bitiyor. Öğrenciler online olarak başvuru formlarını doldurup tercihlerini yapıyor ve dosyalarını onaylıyor. Fransa’daki tüm üniversitelere lisans başvuruları, bu sayede online olarak yapılıyor. Bu resmi online başvuru prosedürü, CampusFrance’ın web sitesinden yapılıyor ve prosedür tamamen CampusFrance tarafından yürütülüyor. Üniversiteler hangi öğrencilere kabulde öncelik verirler? Böyle bir öncelik söz konusu değildir. Bütün yabancı öğrenciler eşit statüdedir. Eğitim projesi düzgün olan, dosyasını iyi oluşturan, motivasyon mektubunda kendisini, yapmak istediklerini, projesini, tercih ettiği okulu ve programı tercih nedenlerini iyi anlatan her öğrencinin kabul şansı yüksektir. İngilizce eğitim veren okullar da var mı? Yüksek lisans seviyesinde 700’ün üzerinde İngilizce master programı mevcut ve bunların sayısı her geçen gün artıyor. İngilizce master programlarının sayısının arttırılması Fransız devletinin yüksek eğitim politikasının öncelikleri arasındadır. Özellike işletme, mühendislik, siyasal bilimler, management, ekonomi gibi branşlarda İngilizce master programları çok talep görmektedir. Lisans seviyesinde İngilizce eğitim yok denecek kadar az, yeni yeni bazı özel okullar ingilizce lisans programları oluşturmaya başladı. Üniversiteler ise lisans eğitimi tamamen Fransızcadır. Yüksek lisans ve doktora için üniversitelerin aradığı kriterler nedir? Fransız yüksek eğitim sistemi, not temelli bir sistem değildir. Öncelik öğrencinin projesidir. Öğrencilerin başvuru dosyaları genel değerlendirme yapılarak seçilir. Yüksek lisans için öğrencinin lisans diploması sahibi olması ve iyi derecede ingilizce veya Fransızca bilmesi önkoşuldur. Bunlara sahip olan her öğrenci, iyi ve ikna edici bir dosya oluşturmuşsa kabul alabilir. Doktora da ise önkoşul master derecesine sahip olmaktır. Öğrencinin doktora projesi belirleyicidir. Projenin orijinalliği, bu alandaki araştırmalara sağlayacağı katkı gibi faktörler üzerinden değerlendirme yapılır. Fransa, hangi konuların eğitimini almak için ideal bir ülkedir? Fransa’da yüksek eğitim kurumları arasında bir uzmanlaşma söz konusudur. Bu uzmanlaşma alanı okulun bulunduğu bölgenin tarihine, sosyo-ekonomik ve coğrafi şartlarına bağlı olarak şekillenmektedir. Dolayısıyla dünyanın sayılı ekonomilerinden ve en gelişmiş ülkelerinden biri olan Fransa’da, her alanda, o alanda uzmanlaşmış ve kaliteli eğitim verecek bir üniversite veya okul mevcuttur. Örnek vermek gerekirse Toulouse Fransa’nın uçak sanayisinin merkezidir ve dolayısıyla buradaki üniversiteler buna bağlı olarak uzmanlaşmıştır. Strasbourg konumu nedeniyle Avrupa çalışmalarının merkezidir, Rhone-Alp bölgesi Fransa’nın ağır sanayisinin, kimya ve bilişim teknolojilerinin geliştiği bir merkezdir. Buradaki üniversite ve okullar buna göre gelişim göstermişlerdir. Türk öğrenciler daha çok hangi alanlarda Fransa’da yüksek eğitimi tercih ediyor diyorsanız; edebiyat, dil, ekonomi, hukuk, siyasal bilimler, işletme ve mühendislik bilimleri en çok tercih edilen alanlar olarak karşımıza çıkıyor. Devlet ve özel üniversitelerde yabancı öğrenciler için geçerli olan eğitim ücretleri hangi aşağı yukarı nedir? Fransa’da yabancı öğrenciler ile Fransız öğrenciler arasında hiçbir fark yoktur. Yabancı öğrenciler Fransız öğrencilerle eşit statüdedir ve aynı haklara sahiptir. Tüm öğrenciler üniversiteler için sadece 175 ile 550 avro arasında değişen yıllık bir eğitim harcı ödemektedirler. Özel okullar ve « Grands Ecoles » ler için de ücretler 300 ile 15.000 avro arasında değişmektedir. Konaklama imkanları, ücretleri, şartları nelerdir? Bir öğrenci için Fransa’da en rahat edeceği konaklama tipi hangisidir? Konaklama için pek çok alternatif mevcut; devlet yurtları, özel yurtlar, aile yanında kalma, tek başına veya bir arkadaşla bir stüdyo kiralama gibi. Bütün bu alternatifler arasından seçim yapmak tamamen öğrencilerin tercihlerine bağlıdır. Devlet ve özel yurtlar tek kişilik stüdyo tipi odalardan oluşmaktadır. Eğer öğrenci derslerine konsantre olacağı sakin sessiz bir çalışma ortamı istiyorsa bu yurtları tercih edebilir. Fransızcasını geliştirmek istiyorsa aile yanında kalabileceği gibi ev arkadaşı da edinebilir. Yurtlara genelde online kayıt yaptırarak bir oda rezerve ettiriyorsunuz, sonrasında da sizden, kira kontratınız bittiğinden geri ödenmek üzere belli bir peşinat isteniyor. Bu prosedür stüdyo kiralamak için de aynıdır. Sizden birkaç aylık bir peşinat istenebilir, kontratınız bittiğinde de bu peşinat size geri ödenir. Ücretler öğrencinin taleplerine bağlı olarak 200 ile 800 avro arasında değişebilir. Fakat konaklama ücretini hesaplarken, 1 yıllık oturma izni olan tüm öğrencilere devlet tarafından kirasının en az 1/3’ünün kira yardımı şeklinde geri ödendiğini de unutmamak gerekir. Fransızca öğrenmek isteyenler için dil eğitimi hakkında bilgi verebilir misiniz? Dil eğitimi ile ilgili çok fazla alternatif mevcut. Gerek özel kurslar gerekse üniversitelerin bünyesindeki dil okullarında 1 haftalıktan 1 yıllığa kadar çok farklı kurs seçenekleri mevcut. Öğrencilerin kayıt için yapması gereken genelde ilgili okulun web sitesinden online ön kayıt yaptırıp, sonrasında okulun göndereceği kabul mektubuyla vize başvurusunu yapmaktır. Dil kursuna gitmek isteyen öğrencilerimize öncelikle Türkiye’de birkaç kuru tamamlamalarını sonrasında Fransa’ya gitmelerini öneriyoruz. Bu şekilde dili öğrenmeleri çok daha hızlı olacaktır. CampusFrance yüksek eğitimle ilgili bir kurum olmasına rağmen, bu konuda gelen yoğun taleplere cevap verebilmek adına web sitesinde çok güzel online bir katalog oluşturuldu. Öğrencilerimiz ana sayfamızda bulunan bu katalog sayesinde dil okullarına kolayca ulaşabilirler. Öğrencilerin çalışma izni var mı Fransa’da? Şartları neler? Fransa’da yabancı öğrenciler 1 yıllık oturum izinlerini aldıklarında otomatik olarak çalışma izni de alıyorlar. Ekstra bir işlem yapılması gerekmiyor. Her yabancı öğrenci, öğrenci oturma belgesini aldıktan sonra, yıllık çalışma süresinin %60′ını geçmemek kaydıyla çalışma iznine sahip oluyor.. Bu da yıllık 964 saat yapıyor. Haftada da yaklaşık olarak 20 saate denk geliyor. Burslu okuma imkanı nedir? Üniversiteler yabancı öğrenciye burs vermeye sıcak bakıyorlar mı? Şartları nedir? Fransa’da üniversitelerde eğitim ücretsiz olduğundan genelde lisans seviyesinde çok fazla burs verilmez. Burslar daha ziyade master ve doktora seviyesinde verilir. Bu burslar genelde aylık ihtiyaç bursları şeklindedir. Master ve doktora seviyesinde çok fazla burs programı mevcuttur. Öğrencilerin burs başvurularını genelde okul başvurularından önce yapması gerekmektedir. Bu nedenle çok dikkatli olunmalı ve burs başvuru tarihleri dikkatli izlenmelidir. Burslarla ilgili daha ayrıntılı bilgi için http://turquie.campusfrance.org adresimizdeki burslarla ilgili bölüme tıklayarak, burs arama motorumuza ulaşabilirsiniz. Arama moturunda Türkiye’yi seçtiğinizde, Türkiye’den Fransa’ya eğitim için gidecek bir öğrencinin farklı seviyeler için (Lisans, Master, Doktora) alabileceği bütün burslara ve ayrıntılı bilgilerine ulaşabilirsiniz. CampusFrance’ın neler yaptığından biraz bahsedebilir misiniz? CampusFrance 1998 yılı itibari ile Fransa Dışişleri Bakanlığı ve Yüksek Eğitim Bakanlığına bağlı olarak kurulmuş bir kurumdur. Amacı Fransa yüksek eğitim sistemini yurtdışında tanıtmak ve öğrencilerin başvuru prosedürlerini kolaylaştırmaktır. Türkiye’de de 2006′dan beri İstanbul ve Ankara’daki, Şubat ayından bu yana da İzmir’deki ofislerimizde hizmet veriyoruz. Öğrencilerimizi Fransa’da yüksek eğitim konusunda başvuru süreçlerinde onlara yardımcı oluyoruz. Fransa’da yüksek eğitim sistemi nasıldır, kayıtlar nasıl yaptırılır, okullarla, üniversitelerle ilgili bilgilere nereden ulaşılır gibi konularda öğrencileri bilgi veriyoruz. Daha sonra kayıt aşamasına geldiklerinde de, online başvuru ve kayıt prosedüründe yardımcı oluyoruz. Bir nevi ücretsiz danışmanlık yapıyoruz. Fransa’ya eğitime gitmek isteyen öğrencilere tavsiyeleriniz neler? Eğer Fransızca bilmiyorlarsa ve İngilizce bir programdan ziyade Fransa’da Fransızca öğrenmek istiyorlarsa, biran önce Fransızca’yı öğrenmeye başlamalarını öneriyoruz. Bunun da çeşitli yolları var. Burada Fransız Kültür Merkezinde dersler olabildiği gibi, bazı öğrencilerimizin okullarında seçmeli dersleri oluyor, onları almalarını öneriyoruz. Bunun dışında Fransızlar, not ortalamasından ziyade öğrencinin motivasyonuna, yani bu eğitim projesindeki amacına bakarlar. İkna edici olması gerekiyor. Daha önce yaptığı stajlarla, katıldığı programlarla tutarlı bir proje sunması gerekiyor karşıdaki okula. Çünkü Fransa’da üniversiteler dosya üzerinden değerlendirme yaparlar, herhangi bir sınav olmaz. Dolayısıyla o dosyada öğrencinin kendisini çok iyi anlatması gerekiyor. Bu yüzden öğrencilerimize dosyalarını oluştururken, içine her şeyi eklemelerini öneriyorum. Staj yapmışlarsa staj belgeleri, çalışmışlarsa çalıştıkları yerden belge getirmelerini tavsiye ediyorum. İngilizce bir programa gidecekseler bile, Fransızcayı hiç bilmiyorlarsa eğer en az başlangıç seviyesinde Fransızca öğrenmelerini tavsiye ediyoruz. Bu Fransa’da hayatlarını kolaylaştıracaktır ve kendilerine artı bir kazanım olacaktır. Ayrıca vize sürecini, son dakikaya kalmadan, en az 2 ay önceden başlatmalarını öneriyoruz. Çünkü bizim öğrencilerimiz biraz son dakikacı. Kabul geliyor ama bekliyor, yazın da vize başvuruları çok yoğun oluyor. Dolayısıyla vize için randevu çok geç bir tarihe veriliyor, o tarihte de okul açılmış olabiliyor. Bu konuyu öğrencilerimizin ciddiye almasını ve birkaç ay önceden işlemlerini başlatmalarını öneriyoruz. Son olarak buradaki Fransız okullarını bitirmiş olan öğrencilere Fransız üniversitelerin sunduğu ayrıcalıklar var mı? Fransız liseleri, lisans başvurularında dil muhafiyetine sahip. Yani onlardan Fransızca seviyelerini kanıtlamaları istenmiyor. Dil avantajının dışında başka özel bir ayrıcalıkları mevcut değil.